PLASTİK KALIP ÇELİKLERİ

PLASTİK KALIP ÇELİKLERİ

Lucchini RS tarafından üretilen plastik kalıp çelik­leri, en karmaşık gereksinimlere karşılık vermek için optimum performansı elde etmek amacıyla ta­sarlanmıştır. Tasarlanan bu malzemeler üretim sü­recine bağlı olarak KeyLos® veya EskyLos® olarak adlandırılmaktadır.

KeyLos® ailesi, VD (Vacuum Degassing – Vakum Gaz Giderme) teknolojisi ile üretilmektedir. Diğer yandan EskyLos® adlandırılan ürün ailesi ise VD + ESR (Vacuum Degassing + Electro Slag Remelting – Vakum Gaz Giderme + Cüruf Altı Ergitme) üre­tilmektedir.

Bu teknikler malzeme kalite gereksinimlerinin yanı sıra en zor kalite gereksinimlerini mikro temizlik açısından yüksek standartlara taşımaktadır.

KeyLos® ailesine ait çelik kalitelerinin ana özellikleri aşağıdaki gibidir;

• Aşınma direnci
• Agresif malzemelere karşı korozyon direnci
• Tokluk
• Parlatılabilirlik
• Foto desenlemeye uygunluk
• Kaynatılabilirlik
• Sertleşebilirlik
• İşlenebilirlik

Yukarıda sayılan özellikler kullanım sırasında kalıp davranışlarını etkilemektedir.

Bu çelikler 3 gruba ayrılabilir;

• Ön sertleştirilmiş çelikler
• Yumuşak tavlı çelikler
• Yaşlandırılmış çelikler

Bu aile içindeki çelikleri, aşınmaya karşı dayanıklı olan ve diğer yandan korozyona karşı mukavemetli şeklinde de ayrım yapabiliriz.

Ön sertleştirilmiş çelikler

İsminden de anlaşılacağı gibi bu ailedeki çelikler sertleştirilmiş ve temperlenmiş şekilde teslim edil­mektedir. Bu malzemeler sertleştirilmeye gerek duy­madan doğrudan üretimde kullanılabilmektedir. Üretim döngüsünü aşağıda görüldüğü gibi sırala­yabiliriz;

• Malzemenin satın alınması
• Teknik resme göre işlenmesi
• Basılacak malzemenin özelliklerine bağlı olarak; nitrürleme, foto-desenleme veya parlatma
• İmalat sürecine alma

Ön sertleştirilmiş malzeme kullanmanın avantajları şöyle sıralanabilir;

• Kalıp imalat süresinin kısalması
• Isıl işlem sonrası deformasyonların, çarpılmaların ve kırılmaların önüne geçilmesi

Diğer yandan, ön sertleştirilmiş malzemeler kul­lanırken aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerek­mektedir; Yumuşak tavlanmış bir malzemeye kıyas­la daha fazla talaşlı imalat zamanı kalıp mekanik özellikleri homojen olmayacak, yüzeyinin mekanik özellikleri merkezine göre daha düşük olacaktır.

Yumuşak tavlı çelikler

KeyLos® ailesinin bazı üyeleri en fazla 250 HB sert­liğinde gelecek şekilde yumuşak tavlanmış olarak teslim edilir. Ön sertleştirilmiş çeliklerin aksine, sert­likleri olmadığı için, imalat aşamasında ısıl işlemin ardından kullanılabilmektedir.

Üretim döngüsünü aşağıda görüldüğü gibi

sıralayabiliriz;

• Malzemenin satın alınması
• Kaba işleme
• Sertleştirme ve temperleme
• Son işleme
• Basılacak malzemenin özelliklerine bağlı olarak; nitrürleme, foto-desenleme veya parlatma
• İmalat sürecine alma

Isıl işlem esnasında faz dönüşüm sıcaklıklarındaki geçişlerden kaynaklanan sebeplerden dolayı mal­zeme hacminde değişiklikler meydana gelmektedir. Bu sebepten ötürü ısıl işlem esnasında meydana gelebilecek çatlama veya kırılmaları engellemek için gerekli ölçü payları verilmesi ve keskin köşeler­den kaçınılması gerekmektedir.

• Yumuşak tavlanmış malzeme kullanmanın

avantajları şöyle sıralanabilir;

• Tüm malzemede homejen mekanik özellik

dağılımı

• Kısa talaşlı imalat süresi
• Yüksek aşınma mukavemeti

Diğer yandan, yumuşak tavlı malzemeler kullanırken aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekmektedir;

• Ön sertleştirilmiş çeliklere kıyasla daha uzun sü­rede üretime alınmaktadır. (kaba işleme + ısıl işlem + son işleme süresi göz önüne alındığında)
• Isıl işlem uygulanacağı için çatlama ve çarpılma riski yüksektir.
• Isıl işlem sonrası talaşlı imalat gerekmektedir.

Yaşlandırılmış çelikler

Yaşlandırılmış çelikler geleneksel malzemelerden farklı teknolojik ve teorik ilkelere dayanmaktadır. Bu malzemeler ön sertleştirilmiş malzemelere ben­zer sertliktedir. İstenilen mekanik özellikleri elde et­mek için alaşımlı çelikler için 550 OC – 600 OC de paslanmaz çelikler için ise 480 OC – 600 OC de ısıl işlemleri gerçekleştirilmektedir.

Sertleştirme işlemi, faz dönüşüm sıcaklıklarından geçmeden meydana gelmektedir. Bu bakımdan ge­leneksel malzemelere kıyasla boyut hassasiyetleri yüksektir.

Üretim döngüsünü aşağıda görüldüğü gibi

sıralayabiliriz;

• Malzemenin satın alınması
• Parçanın şekil veya boyutuna bağlı olarak

kaba işleme

• Yaşlandırma işlemi
• Son işleme
• Basılacak malzemenin özelliklerine bağlı olarak; nitrürleme, foto-desenleme veya parlatma
• İmalat sürecine alma

Diğer yandan, yumuşak tavlı malzemeler kullanır­ken aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekmek­tedir.

• Ön sertleştirilmiş çeliklere kıyasla daha uzun sü­rede üretime alınmaktadır. (kaba işleme + yaşlan­dırma işlemi + son işleme süresi göz önüne alındı­ğında)